Patroni naszych ulic

Ferst (wł. Ferszt) Mieczysław

Trzeciorzędny działacz PPS w dwudziestoleciu międzywojennym, a PPR w okresie okupacji, Mieczysław Ferszt (1919-1943) jest nadal patronem małej uliczki na Zaciszu. Jego nazwisko zresztą jest tam zapisane błędnie (jako ul. M. Fersta), co w jakimś stopniu też świadczy o skromnym znaczeniu postaci, słabo znanej nawet tym, którzy chcieli go uhonorować.

Urodzony w Warszawie, ukończył tu szkołę rzemieślniczą i pracował w Zakładach Mechanicznych Ursus, jednocześnie udzielając się w OMTUR (Organizacja Młodzieży Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego, młodzieżówka PPS), a z czasem w samej PPS, gdzie w 1938 r.został kierownikiem Wydziału Młodzieży przy OKR PPS W-wa. Już wtedy komunizował, opowiadając się za współpracą socjalistów z komunistami.

We wrześniu 1939 r. pomagał M. Niedziałkowskiemu tworzyć Robotnicze Bataliony Obrony Warszawy, a po kapitulacji Warszawy związał się z konspiracyjnymi organizacjami lewicy socjalistycznej (tj. stojących „na lewo” od PPS-WRN i skłonnych do współpracy z komunistami, takich jak środowisko A. Próchnika i "Barykada Wolności” kierowana przez S. Dubois). W 1940 r. współtworzy lewicowo-socjalistyczną grupę "Sztandar Wolności" (tak nazywał się konspiracyjny organ prasowy grupy), powstałą po rozłamie w "Barykadzie..." Nawiązał kontakt z drobnymi środowiskami komunistycznymi, z którymi w 1941 r. współtworzył "Związek Walki Wyzwoleńczej", małą organizację zbrojną, przeprowadzajacą głównie akcje dywersyjne i sabotażowe. Organizacja ta wchodzi do PPR i GL z chwilą ich powstania w 1942 r. Sam Ferszt organizuje GL na warszawskim Powiślu w 1942 r.; w tymże roku, zagrożony aresztowaniem, wyjeżdża na kilka miesięcy do Radomia, ale wraca. Po powrocie dowodzi GL na Powiślu, bierze udział w kilku akcjach dywersyjnych i zbrojnych, a także ekspropriacyjnych (tzn. mających na celu zdobycie środków na działalność organizacji). Podczas próby likwidacji prowokatora na Mokotowie zostaje aresztowany 23 II 1943 r. i przewieziony do siedziby warszawskiego Gestapo w Al. Szucha, skąd udało mu się wysłać grypsy - ostatni pochodzi z kwietnia 1943 r. Zginął prawdopodobnie w wyniku tortur - zapewne niedługo po tej dacie, nie ustalono jednak dokładnie kiedy.

T. Szczepański
Zródło: Słownik Biograficzny Działaczy Polskiego Ruchu Robotniczego t II, Warszawa 1987

4231